Fibroadenom memenin bez dokusunun ve bağ dokusunun normal gelişim sürecinde anormal büyüyerek kitle oluşturmasıdır. Memenin en sık görülen, iyi davranışlı kitleleridir.
Fibroadenom, en sık 15-35 yaş arasında üreme çağındaki kadınlarda görülür. Genellikle 1 veya 2 cm boyutundadır ve sıklıkla aynı boyutta kalırlar. Ancak büyüme potansiyeli gösterebilirler.
Fibroadenomlar memenin normal gelişiminden sapması sonucu ortaya çıkarlar. (Aberrations of Normal Development and Involution) ANDI’ nin bir komponenti olarak üreme yaşındaki kadınlarda ortaya çıkması hormonlarla (östrojen ve progesteron) ilişkili olduğunu düşündürmektedir. Normal, meme bozukluğu ve hastalık arası bir spektrumdur. Gebelikte ve hormon tedavisi altında büyümeleri hormon ilişkili sebepleri düşündürmektedir ancak sebep kesin olarak bilinmemektedir.
Fibroadenomlar genellikle, iyi sınırlı, hareketli, yüzeyi düzgün, elastik kıvamlı kitleler olarak ele gelirler. Yüzeyleri lobülasyon gösterebilir. Sıklıkla tektir ancak çoklu olabilir.
Fibroadenom tanısı memenin klinik muayenesi ve ultrasonografi (USG) ile konulur. Kesin tanısı kitlenin çıkarılması ve patoloji iledir. Ancak çoğunlukla çıkarılmaları veya büyümezlerse biyopsi ile doğrulanmaları gerekmez.
Fibroadenomlar çoğunlukla tedavi gerektirmezler. Sıklıkla saptandıkları boyutta kalırlar. “Muhtemelen iyi huylu” lezyon kategorisinde oldukları için yaklaşık üç yıl 6 aylık aralarla klinik muayene ve USG ile izlenmeleri gerekir. Sıklıkla 1-3 cm arası fibroadenomlar muayene ve USG ile izlenir. Değişim göstermeyenler izlemden çıkarılır.
Östrojen ve progesteron hormonlarına duyarlıdırlar. Özellikle gebelik gibi hormonal etkinin arttığı durumlarda hızlı boyut artışı gösterirler ve menopoz sonrasında hormon düşüşüne bağlı boyutlarında küçülme gözlenir. İzlem sürecinde, büyüyen, şekil değiştiren fibroadenomlar için biyopsi ve/ veya ameliyatla tamamen çıkarılmaları (cerrahi) gerekebilir.
Fibroadenomlar kendi içlerinde:
Dev fibroadenomlar 5cm’ den büyük, Juvenil adenomlar ise 3cm ‘ den büyük sıklıkla ergenlikte (15-25Y) ortaya çıkan fibroadenomlardır ve cerrahi olarak çıkarılmaları gereklidir.
Çoklu fibroadenomlar (bir memede beşten fazla lezyon) çok nadirdir ve hastalık olarak kabul edilir. Klinik muayenede düzgün sınırlı, sert ya da lastik kıvamında ve hareketli kitleler olarak ele gelirler. %15 oranında çoklu ve %10 oranında her iki memede de gözlenirler. Kontrol fizik muayenelerinde ve görüntülemelerde boyut artışı, hızlı büyüme, şekil değişikliği gösteren fibroadenomlara biyopsi ve cerrahi girişim gerekir.
Ayrıca “kompleks fibroadenom” olarak sınıflanan içinde büyüyen ve hücre değişiklikleri gösteren fibroadenomların meme kanseri riski nedeniyle cerrahi olarak çıkarılmaları gerekir. Kuvvetli meme kanseri aile hikayesi olan hastalarda fibroadenomların kanser risklerinde artma bildirilmiştir. Bazı kanser oluşturan riskli lezyonların da (LCIS gibi) fibroadenomlara yakın meme dokusunda geliştiği bildirilmiştir.
Kistler içinde sıvı içeren lezyonlardır. Kitlelerin içinde hücre ve doku vardır. Fibroadenomlar kitledir.
Kompleks fibroadenomlar, çoklu (multiple) fibroadenomlar ve ailesel yüksek riski olanlar ve hormon tedavisi kullananlarda, fibroadenomlar için meme kanseri riski yüksektir. Zaman içinde değişim gösteren dejenere fibroadenomlar için kanser riski vardır.
Fibroadenomlar, hormon duyarlı kitleler oldukları için sıklıkla emzirme döneminde yüksek hormon düzeyi nedeniyle büyürler. Emzirme dönemi bitince hormon düzeyi düşeceği için küçülebilirler. Bu durum yanlış bir düşünce ile emzirme ile geçtikleri düşüncesi yaratabilir. Ya da hormon aktif dönemde, ergenlikte veya üreme çağındaki kadınlarda gelişimin sapması ile ortaya çıkan küçük fibroadenomlar, hormonal dengenin oluşması ile kendiliğinden kaybolabilirler, ancak bu durum sık değildir.
Menapozda hormon düzeyleri düşeceği için gerileme boyutta küçülme görülebilir. Kontrol muayenelerinde ve görüntülemelerde fibroadenom olarak tanımlanan kitleler için özelliklerine göre 3-6 aylık aralıklarla izlem uygundur.
Fibroadenom genellikle, memede iyi sınırlı, hareketli, elastik kıvamlı ve AĞRISIZ bir kitle olarak ortaya çıkar.
Daha fazla bilgi için lütfen doktorunuza başvurunuz.
Prof. Dr. Betül BozkurtMeme ve Endokrin Cerrahisi 
Prof. Dr. Betül Bozkurt