Guatr İçin Hangi Doktora, Bölüme Gidilir?

Guatr Nedir?

Guatr; tiroid bezinin, nedeni ne olursa olsun her türlü büyümesi, normal boyutunun üstüne çıkması, genişlemesi, boyunda gözle görünür hale gelmesidir. Guatr, yani tiroidin büyümesi, tiroid bezinin fonksiyonundan bağımsız bir tanımlamadır.

Büyümüş tiroid bezi, yani guatr fonfsiyonuna göre de ayrılır;

• Ötroid guatr da büyüyen tiroid bezinde tiroid hormon üretimi ve tiroid fonksiyon testleri normaldir.
• Hipertiroidi=tirotoksikoz olan guatrda tiroid hormon üretimi ve salgısı yüksektir, tiroid fonksiyon testleri bozulmuştur.
• Hipotiroidi olan guatrda ise tiroid hormon üretimi ve salgısı düşük, fonksiyonu az, tiroid fonksiyon testleri bozuktur.

Guatr Hastalığı Neden olur? Belirtileri Nelerdir?

Ötiroid yani hormon üretimi normal guatrın nedenleri:

• Endemik (iyot eksikliğine bağlı, guatr oluşturan diyetler)
• İlaç tedavisi nedeniyle
• Tiroidit: subakut, kronik (ilerleyen aşamalarda hipotiroidi)
• Ailesel (bozulmuş hormon sentezi)
• Neoplazm: adenom, karsinom
• Tiroid hormonuna direnç nedeniyle olabilir.

Guatrın belirtilerini incelersek;

Hormon üretimi normal olan büyümüş tiroid bezinde/guatr da vücutta herhangi bir belirti olmaz. Sadece boyunda tiroid bezi büyük olarak, boyun ön tarafında bir şişlik olarak farkedilir.

Guatrda, tiroid bezinin her yeri aynı yapıda büyüyebilir ve diffüz guatr adını alır. Bazen de tiroid bezinin içinde bazı alanlar daha fazla ve yoğun büyüyebilir. Bu durumda nodüler guatr adını alır. Tiroid nodülleri, tiroid dokusu içinde oluşan, sınırlı bez dokusu alanlarıdır. Bunların izlemi ve tedavisi farklılık gösterir.

Guatr varlığında, tiroid bezi fazla çalışıyor, normalden fazla hormon üretiyorsa (hipertiroidi/zehirli guatr),aşağıdaki belirtilerin biri veya birkaçı birlikte görülür:

• Aşırı sinirlilik
• Hiperaktivite
• Anksiyete
• Sıcağa tahammülsüzlük ve Terleme
• Çarpıntı
• Yorgunluk
• Güçsüzlük
• Ellerde titreme
• Uykusuzluk
• Saç dökülmesi
• Saç kuruluğu
• İştah artımına rağmen kilo kaybı
• İshal
• Adet (menstürasyon) düzensizlikleri
• Cinsel istek (libido) kaybı.

Guatr oluştuğunda tiroid bezi az çalışıyorsa, yani hipotiroidi varlığında, aşağıdaki belirtilerin biri veya birkaçı birlikte görülür:

• Halsizlik
• Uykuya meyil
• Kas güçsüzlüğü
• Kabızlık
• Saçlarda kuruma, dökülme
• Bulantı
• Hareketlerde yavaşlama
• Adet düzensizliği
• Kilo alma, diyete rağmen kilo verememe
• Yaygın ödem
• Cinsel fonksiyonlarda bozukluk görülebilir.

Guatr için hangi doktora bölüme gidilir?

Guatr için gidilecek bölümler:

• Dahiliye
• Endokrinoloji
• Genel Cerrahi/Endokrin cerrahi bölümleridir.

Basit guatrda dahiliye ve genel cerrahi tanı koyarak tetkikleri yönlendirebilir. Ancak guatr hastalığı fonksiyon bozukluğu (hipertiroidi veya hipotiroidi) ve/veya nodülle ortaya çıkmışsa endokrinoloji ve/veya endokrin cerrahi tarafından izlenmeli ve yönetilmelidir.

Tiroid testi için hangi bölüme gidilir?

Tiroid testlerini, *genel cerrahi/endokrin cerrahi, *dahiliye, *endokrinoloji ve *aile hekimleri isteyebilir ve yorumlayabilirler.

Boğazda nodül için hangi doktora gidilir?

Tiroid nodülü ve boğaz nodülleri tıpta birbirinden farklı durumlardır. Tanı ve tedavileri farklı olduğu gibi, yöneten branşlarda farklıdır.

Tiroid nodülü için endokrinoloji veya endokrin cerrahi/genel cerrahi uzmanına gidilmelidir.

Boğazda ortaya çıkan nodüller için ise, kulak burun boğaz (KBB) uzmanına gitmek gerekir.

Zehirli guatr hangi bölüm bakar?

Zehirli guatr ya da hipertiroidi için endokrinoloji ve/veya endokrin cerrahi konusunda deneyimli genel cerrahi uzmanı hastalığı yönetir. İlaçla hastalık ötroid (tiroid fonksiyonları normal olan) hale getirilir. İlaç tedavisiyle durum düzeliyor ve zehirli guatr geçiyorsa, tedavi sonlandırılır ve hasta izleme alınır. Ancak ilaç tedavisiyle geçmeyen durumlarda ameliyat gerekebilir.

Çünkü, zehirli guatr/hipertiroidi için kullanılan ilaçlar, kemik iliğini baskılayıcı, karaciğere zarar verici ilaçlardır ve sürekli kullanılamazlar. Bazı nadir durumlarda zehirli guatr tedavisi için radyoaktif iyot (RAİ/atom) tedavisi de bir tedavi seçeneği olabilir. RAİ tedavisini nükleer tıp uzmanları yaparlar. Ayrıntılar için doktorunuza danışınız.

Endokrinoloji guatra bakar mı?

Endokrinoloji bölümü, hormon üreten tüm bezlerin hastalıklarına, dahili açıdan, yani ameliyatsız tanı ve tedavi uygulayarak bakan bölümdür. Bu organların hastalıkları ameliyatla tedavi gerektiriyorsa, bu ameliyatları genel cerrahi, tercihen endokrin cerrahi konusunda deneyimli cerrahlar yaparlar. Guatra hem endokrinologlar, hem de endokrin cerrahlar bakabilir.

Guatr kan tahlilinde belli olur mu?

Guatr tiroid bezinin büyüdüğü (diffüz veya nodüler) tüm hastalıklardır. Bu büyümenin yapısı görüntüleme yöntemleri ile saptanabilir. Kan tahlili ile guatrın fonksiyonel durumu yani, tiroid hormonunu ne düzeyde ürettiği saptanabilir.

Guatr hastalığı tedavi edilmezse ne olur?

Eğer guatr hastalığı fonksiyonel olarak çok hormon üretiyorsa tedavi edilmezse, aşırı tiroid hormon yüksekliğine bağlı zayıflama, çarpıntı, sinirlilik, kalp ritim bozuklukları, kalp yetmezliğine uzayan bir seri hastalık oluşabilir.

Aksi şekilde, guatr hipotiroidi ise tiroid hormon düşüklüğüne bağlı, bağ dokusu hastalıkları, disk hernileri, kas iskelet sistemi bozuklukları, bilişsel fonksiyon problemleri, aşırı ve uzamış durumlarda miksödem koması oluşabilir.

Guatr hastalığı nodüler ise, fonksiyondan bağımsız olarak, bu nodüllerde hücresel yapıda tiroid kanseri olabilir. Tiroid kanserinin tipine bağlı olarak yayılım gösterebilir, metastaz yapabilir, ölüme neden olabilir.

Bazen de tiroid bezi çok büyüyerek, bası belirtileri oluşturabilir. Solunum sıkıntısı, yutma güçlüğü, ses kısıklığı olabilir. Bu durumlarda da ameliyat gerekebilir.