Meme kanseri, yaşam boyu 8 kadından birinde, kadınlarda en sık görülen kanser tipidir. Meme kanseri sistemik yani tüm vücudu etkileyen bir kanser türüdür.
Daha iyi bir ifade ile meme kanseri, lenfatik kanallara ve kan damarlarına ulaşabilecek boyuta geldiğinde, vücutta her yere yayılım/ sıçrama/ metastaz yapabilme kabiliyetine sahip bir kanserdir. Bu nedenle meme kanserinin histopatolojik ve biyolojik alt tipine göre, meme cerrahisi öncesi veya sonrası uygulanan kanser hücrelerini öldürücü ilaç tedavilerinin tümüne “meme kanseri kemoterapisi” denir.
Meme kanseri kemoterapisi, histopatolojik olarak, yani kesici iğne biyopsisi ile (tru-cut) meme kanseri tanısı konmuş, klinik muayene ve tetkiklerle evresi ve biolojik alt tipi belirlenmiş meme kanserlerine uygulanır.
Tümör biyolojisinde herhangi bir meme kanseri 1cm çapa ulaştığında veya 1 cm’yi aştığında, meme kanserinin kendini besleyebilmek için damar ağını oluşturduğu ve bu tümörlerin teorik olarak kan damarları ve lenfatik kanallar içine geçebileceği kabul edilir.
Bu nedenle meme kanserinin tipinden bağımsız olarak, 1cm’ yi geçtiği durumlarda kemoterapi, yani meme kanseri için ilaç tedavisi verilmelidir. Ayrıca bazı meme kanseri tipleri için tümör hücresinin taşıdığı reseptörler / kapılar bu kansere yönelik hedeflenmiş ilaç tedavisine olanak verir. Bu tümörler için de hedefe yönelik tedavi uygulanmalıdır. Hastanın ileri yaşta olması, kemoterapi tedavisini almasına engel yandaş hastalıkları istisnai durum oluşturabilir.
Meme kanserinin histopatolojik ve biyolojik tipine göre hastanın alması gereken ilaç veya ilaçların dozu, hastanın kilosu, boyu, vücut kitle indeksi ve metrekaresine göre hesaplanır. Bu ilaçlar dozlarına ve verilme sıralarına göre serum içine konarak hastaya açılan damar yolu ile direkt damar içine, kana verilir.
Her meme kanseri kemoterapi öncesi mutlaka hastanın kan değerlerine, beyaz küre hücrelerine ve bunların alt gruplarının dağılımına, pıhtılaşma hücrelerinin sayılarına bakılmalıdır.
Kemoterapinin özelliğine göre bazen her kemoterapi öncesinde hastanın karaciğer ve/veya böbrek fonksiyonlarına da bakmak gerekebilir. Kemoterapi ilaçlarının yüksek yan etkileri nedeniyle öncesinde hastaya bulantı önleyici ve diğer ilaçlar da verilebilir.
Meme kanseri sistemik bir hastalık olduğu için, herhangi bir meme kanseri 1 cm çapa ulaştığında veya 1 cm’ yi aştığında, teorik olarak meme kanseri kemoterapisi, yani meme kanseri için ilaç tedavisi verilmelidir. Ayrıca bazı meme kanseri tipleri için, tümör hücresinin taşıdığı reseptörler / kapılar, bu kansere yönelik hedeflenmiş ilaç tedavisine olanak verir.
Tümör bazen büyük, ileri evrede olabilir. Koltuk altı lenf bezlerine yayılmış olabilir. Bu durumlarda kemoterapi meme kanseri cerrahisi öncesinde verilir. Amaç tümörü küçültmek ve koltuk altı lenf bezlerine yayılmış tümörü ortadan kaldırmaktır.
Tümörün biyolojik tipine bağlı olarak uygulanan bu işlem (neoadjuvan kemoterapi) hastanın meme kanserinden genel sağkalımına da katkıda bulunabilir. Ugulanacak meme cerrahisinin boyutunu, genişliğini küçültebilir. Meme kanseri için uygulanacak ameliyatı kolaylaştırabilir.
Meme kanserinde neoadjuvan kemoterapi, günümüzde, mastektomi (memenin kanser nedeniyle alınması) ameliyatının, tümör tipine bağlı olarak, meme koruyucu cerrahiye dönüşmesine, hastanın memesinin korunmasına olanak sağlayabilir.
Neoadjuvan kemoterapi (meme kanseri tedavisi için ameliyat öncesi ilaç tedavisi uygulanması) koltuk altı lenf bezlerinin alınması (aksiller lenf nodu diseksiyonu) ameliyatını sadece bekçi lenf düğümünün çıkarılması (sentinel lenf nodu biyopsisi) durumuna geriletebilir.
Meme kanserinde kemoterapi, hastanın yaşına, tümör tipine ve hücre çekirdeğinin derecesine göre 1 cm altında, tümör hücreleri üzerinde hormon reseptörü / kapı taşıyan hastalara uygulanmayabilir.
Estrojen ve/veya progesteron reseptörü pozitif tümörlerde tümör çapı, hastanın evresi, hücre çekirdeğinin durumu (grade),koltuk altına sıçrama olmadığı durumlarda bazen sadece hormonoterapi, yani bu hormon reseptörlerini kapatacak ilaç tedavileriyle hasta, meme kanseri için kemoterapi uygulanmadan tedavi edilebilir.
İleri yaşta, karaciğer ve/ veya böbrek fonksiyon bozukluğu olan, kemoterapi alamayacak derecede düşkün, ileri yandaş hastalıkları olan hastalarda kemoterapi uygulanmayabilir.
Kan hücreleri kemoterapi alabilecek düzeyin altına düşen hastalarda kemoterapi ertelenebilir veya kan hücrelerini artıracak ilaç tedavileri sonrası uygulanabilir.
Kemoterapi temel olarak hızlı çoğalan ve hızlı bölünen hücreleri öldürme prensibi ile çalıştığı için, vücutta hücre döngüsü kısa hücre gruplarının tümünü etkiler. Meme kanserinde kemoterapinin yan etkileri, uygulanan kemoterapi protokolüne göre değişiklik gösterir.
Bu yan etkilerin hemen hemen hepsi kemoterapi bittikten sonra normale döner.
Meme kanser hücreleri üzerinde hormon reseptörlerinin pozitif olması durumunda genellikle ağızdan uygulanan 5-7-10 yıl süreli bir ilaç tedavisidir.
Meme kanserleri östrojen ve/veya progesteron hormonuna karşı tümör hücreleri üzerinde reseptör/kapı içeriyorlarsa hormon pozitif tümörler olarak adlandırılırlar. Bu hastalarda bu kapıları/reseptörleri kapatmak için, menapoz öncesi hastalarda ve menapoz sonrası hastalarda değişiklik göstermek üzere, farklı ilaç tedavileri uygulanabilir.
Menapoz öncesi hormon reseptörü pozitif hastalarda adet döngüsünün tamamen durdurulması, hormonal etkinin ortadan kaldırılması gerekebilir.
Prof. Dr. Betül BozkurtMeme ve Endokrin Cerrahisi 
+90543 115 10 10
Prof. Dr. Betül Bozkurt